حضرت آیت‌الله خامنه‌ای سال 90 در دیدار با مسئولان ارشد نظام، ضمن برشمردن برخی نقاط قوت و ضعف نظام، اهمیت بررسی این مسئله را تبیین كردند و فرمودند «نقاط قوت، اميدهاى ما را افزايش ميدهد، ظرفيتها را به ما نشان ميدهد؛ نقاط منفى اولويتها را به ما نشان ميدهد كه چه كار بايد بكنيم.»
پایگاه اطلاع‌رسانی KHAMENEI.IR ، به بازخوانی برخی نقاط قوت و ضعف نظام به صورت كلیپ صوتی پرداخت.
نقطه قوت | توانایی نظام در غلبه بر چالشها
نظامى تنها، بدون پشتيبان بين‌المللى، با دشمنىِ قدرتمندترين قدرتمندان مادى جهانى، در طول سى و دو سال با تهديدهاى متوالى و پى‌درپى مواجه بوده، اما بر همه‌ى اين تهديدها فائق آمده؛ اين خيلى نقطه‌ى مهمى است. به نظر من نقطه‌ى قوت درجه‌ى اول نظام اين است.
۱۳۹۰/۰۵/۱۶
ما يك ملتى نبوديم كه سرمان را پائين بيندازيم، راهمان را برويم، كسى به ما كارى نداشته باشد؛ نه، از روز اول قدرتهاى مجهز جهانى، مسلطين جهانى با ما كار داشتند؛ بناى بر اذيت گذاشتند، بناى بر مانع‌تراشى گذاشتند: عليه ما جنگ تحميل كردند، صدام را به جان ما انداختند، هشت سال ما را گرفتار كردند، تروريست آوردند، تحريم كردند. ما تا امروز بر همه‌ى اين چالشها غلبه پيدا كرده‌ايم؛ يعنى هيچكدام از اين چالشها نتوانسته است ملت ما و انقلاب ما را پشيمان كند، به زانو دربياورد؛ ما بحمداللّه راهمان را با قامت استوار ادامه داده‌ايم.
۱۳۹۰/۱۱/۱۴
نقطه ضعف | اشرافیگری مسئولان
اولين ضعف ما گرايش به دنياطلبى بود كه گريبان بعضى از ماها را گرفت. بعضى از ما مسئولين دچار دنياطلبى شديم، دچار ماديگرائى شديم؛ براى ما ثروت، تجمل، آرايش، تشريفات و اشرافيگرى يواش يواش از قبح افتاد. وقتى ما اينجور شديم، اين سرريز ميشود به مردم. ميل به اشرافيگرى، ميل به تجمل، ميل به جمع ثروت و استفاده‌ى از ثروت به شكل نامشروع و نامطلوب، به طور طبيعى در خيلى از انسانها هست. وقتى ما خودمان را رها كرديم، ول كرديم، دچار شديم، اين سرريز ميشود به مردم؛ در مردم هم اين مسئله پيدا ميشود.
۱۳۹۰/۱۱/۱۴
نقطه قوت | اعتماد بین مردم و نظام
۱۳۹۰/۰۵/۱۶
نقطه ضعف | رفتار قبیله‌ای در سیاست و اقتصاد
ميل به رفتارهاى قبيله‌اى در ميدان سياست، در ميدان اقتصاد، از ديگر نقاط ضعف ماست. رفتار قبيله‌اى معنايش اين است كه تخطئه يا تأييدى كه نسبت به كار كسى ميكنم، ناشى نباشد از ماهيت عمل او؛ ناشى باشد از نحوه‌ى ارتباط او با من. اگر از قبيله‌ى ما كسى كار خطائى انجام داد، راحت قابل اغماض باشد؛ اما از قبيله‌ى مقابل اگر همان كار را انجام داد، اين قابل پيگيرى و تعقيب ميشود. كار خوب اگر از كسى كه مربوط به قبيله‌ى ماست، انجام گرفت، قابل تحسين و تشويق باشد؛ اگر از قبيله‌ى ديگر بود، نه. رفتار قبيله‌اى اين است. اين رفتار، اسلامى نيست، انقلابى نيست. ما متأسفانه اينگونه رفتار را در ميان خودمان داريم. نميگويم همه‌گير است، فراگير است؛ اما وجود دارد.
نقطه قوت | پیشرفت در شرایط تحریم
نقطه ضعف | حل نشدن مسئله بیكاری و تورم
بيكارى منشأ مفاسد بزرگ ديگرى‌ست. بعلاوه اينكه بيكارى جوانها و خانواده‌هاى ما با توسعه و پيشرفت عمومى كشور تضاد جدى خواهد داشت؛ لذا فعاليت براى ايجاد شغل و اشتغال بايد به‌طور جدّى دنبال شود.
بیانات در حرم رضوی ۱۳۸۲/۰۱/۰۱
اگر كننده كار، وجدان كارى داشته باشد، آن كار به بهترين شكل انجام خواهد يافت. اين، آن چيزى است كه كليد مشكلات كشور است.
بیانات در دیدار جمعی از كارگران و معلمان ۱۳۷۶/۰۲/۱۰
اما مسئله‌ى اشتغال حل‌نشده است، مسئله‌ى تورم حل‌نشده است، مسئله‌ى فرهنگ كار حل‌نشده است، مسئله‌ى ساعات مفيد كار حل‌نشده است. فرهنگ كار بايد در كشور يك جورى باشد كه مردم كار را عبادت بدانند؛ هر يك ساعت كار را با شوق بيفزايند در مدت و مقدار كارى كه انجام ميدهند. بايد كار كرد. با بيكارى و بى‌ميلى به كار و تنبلى و وادادگى، كشور پيش نخواهد رفت.
بيانات در ديدار مسئولان نظام جمهورى اسلامى ايران ۱۳۹۰/۰۵/۱۶
نقطه ضعف | ضعف در اخلاق عمومی
عدم رواج فضائل اخلاقی در زمينه‌ى فرهنگ، اخلاق عمومى و عدم رواج فضائل اخلاقى، مشكلاتى داريم. بايد روزبه‌روز فضائل اخلاقى در بين ما رشد كند. صبر ما، شكر ما، ذكر ما، احسان ما، مروت ما نسبت به ديگران، اجتناب ما از ايذاء ديگران، ميل ما به خدمت به ديگران، روزبه‌روز بايد در بين جامعه رشد پيدا كند. اينها به خودى خود پيش نمى‌آيد؛ اينها كار لازم دارد، تلاش لازم دارد. در اين زمينه‌ها كوتاهى داريم. رواج فرهنگ اسراف و تجمل‌گرائى در جامعه، رشد يا عدم توقف ميل به خشونت در برخى از بدنه‌ى جوان كشور، مضر است. ما فيلمهائى پخش ميكنيم كه خود آن كسانى كه سازنده‌ى اين فيلمها هستند، به خودشان هشدار ميدهند و ميخواهند خطر اين فيلمها را كه توليد خشونت در جامعه است، متوقف كنند؛ ولى ما حالا داريم اينها را منتشر ميكنيم! اينها مضر است.
بيانات در ديدار مسئولان نظام جمهورى اسلامى ايران ۱۳۹۰/۰۵/۱۶
يكى ديگر از ضعفهاى ما اين است كه ما به موازات علم، به موازات پيشرفتهاى علمى، پيشرفت اخلاقى و تزكيه‌ى اخلاقى و نفسى پيدا نكرده‌ايم؛ اين عقب‌ماندگى است. البته امروز در مقايسه‌ى با قبل از انقلاب، بمراتب و مراتب بهتر است – در اين هيچ شكى نيست – اما بايد پيشرفت ميكرديم. در علم پيشرفت كرديم، در سياست پيشرفت كرديم؛ بايد در معنويت و در تزكيه‌ى نفس هم پيشرفت ميكرديم.
خطبه‌های نماز جمعه تهران + ترجمه خطبه عربی ۱۳۹۰/۱۱/۱۴
نقطه قوت | انتقال ارزشهای انقلاب به نسل جوان
امام ما فرمود فتح‌الفتوحِ انقلاب اسلامى، نه يك حادثه نظامى كه يك حادثه انسانى است؛ يعنى پيدايش اين جوانان، خلقِ اين انسانهاى نورانى، بيرون آمدن فرشتگان از دنيايى كه جز اهريمن در مناطق مختلفِ جوانانه آن به چشم نمى‌خورد و نمى‌خورَد. امروز تا حدودى در گوشه‌هايى از دنيا جلوه‌هاى نورانى دوباره پيدا مى‌شود. فتح‌الفتوح، اين جوانان بودند؛ همين سرداران شهيدىكه اين لشكر را به وجود آوردند… همين جوانان مؤمن و همين نورانيهايى كه نورانيّت آنها مى‌تواند دلهايى را روشن كند. اينها مايه شرفند؛ اينها مايه عزّتند. براى يك كشور، داشتن اينها افتخار است؛ بردن نامشان افتخار است؛ تكرار يادشان افتخار است؛ ادامه‌ى راهشان افتخار است.
۱۳۷۷/۰۷/۲۶ – بيانات در مراسم صبحگاه لشكر سيدالشهداء(ع)
يكى ديگر از نقاط قوّت ما در اين مدت، انتقال ارزشهاى انقلاب به نسل دوم و سوم بود. امروز شما جوانها را نگاه ميكنيد، مى‌بينيد اين ارزشها را دريافت كرده‌اند. همين شهيد عزيز اخير ما، مصطفى احمدى روشن – شهيدى كه شهادتش دل ما را سوزاند – يا آن شهيد جوان قبلى، شهيد رضائى‌نژاد، كه اوائل امسال به شهادت رسيد، اينها دو تا جوان، دانشمند، سى و دو سه ساله بودند؛ امام را درك نكردند، جنگ را درك نكردند، دوران انقلاب را درك نكردند، اما اينجور با شجاعت، با شهامت درس ميخوانند، تحصيلات ميكنند، مقامات عالى را طى ميكنند؛ ميدانند و ميفهمند هم كه مورد تهديدند، اما ميروند؛ اين خيلى مهم است، اين ارزش است؛ اين ارزشهاى انقلاب است در نسل سوم. احمدى روشن و رضائى‌نژاد و امثال اينها نسل سوم انقلابند. همين حركت عظيم اين جوانها كه بعد از شهادت احمدى روشن اعلام كردند ما حاضريم بيائيم كار كنيم، خيلى مهم است؛ اينها را نبايد دست‌كم گرفت. يكى از نقاط قوّت و مثبت ما همين است كه اين ارزشها به نسلهاى دوم و سوم منتقل شد. البته ريزش داشته‌ايم، توبه‌كار از انقلاب و پشيمان از انقلاب داشته‌ايم، اما رويشهاى ما بيشتر از ريزشهاى ما بوده است. نيروهاى فرسوده ريزش پيدا كردند، اما نيروهاى جوان و باطراوت بالا آمدند و رويش پيدا كردند.
۱۳۹۰/۱۱/۱۴ – خطبه‌های نماز جمعه تهران
يكى از عزيزان در اين‌جا از من عذرخواهى كردند، به‌خاطر اينكه فقط نقاط ضعف را مى‌گويند و به نقاط مثبت اشاره‌يى نمى‌كنند. من مى‌خواهم به اين عزيزمان و به بقيه‌ى جوانها و به اكثر شماها بگويم كه نقطه‌ى مثبت، خود شما هستيد؛ لازم نيست بگوييد. همين كه جوان ما با اين مايه‌ى از فهميدگى و اين نشانه‌هاى فرهيختگى اين‌جا مى‌آيد و با ما حرف مى‌زند، بزرگترين نقطه‌ى مثبت است. خدا را شاكر و سپاسگزارم از اينكه بنده را در زمانى قرار داده كه با اين همه انسان خوب، با اين‌همه دل نورانى و با اين‌همه جوانِ خوش‌عاقبت و مبارك زندگى مى‌كنم.
۱۳۸۳/۰۴/۱۷ – بيانات در ديدار جمعی از جوانان استان همدان
نقطه ضعف | نرسیدن به عدالت اجتماعی
در عدالت اجتماعى هنوز به نقطه‌ى مورد نظر اسلام – كه آرزوى خود ما بوده است – نرسيده‌ايم؛ اين هم از نقطه‌ضعفهاى ماست. اين ضعفها را بايستى جبران كنيم.
خطبه‌های نماز جمعه تهران + ترجمه خطبه عربی1390/11/14
امام از اول اعلام عدالت كردند. خب، عدالت اجتماعى از همه‌ى اين كارها سخت‌تر است؛ من به شما عرض بكنم. از حفظ مردم‌سالارى و بقيه‌ى كارهائى كه در جمهورى اسلامى شده است، استقرار عدالت اجتماعى كار سخت‌ترى است؛ بسيار كار دشوارى است. نميگويم هم كه ما تا امروز توانستيم به طور كامل عدالت اجتماعى را مستقر كنيم؛ نه، هنوز خيلى فاصله داريم. آن عدالتى كه اسلام از ما خواسته است، با آنچه كه امروز در جامعه‌ى ماست، فاصله‌ى زيادى دارد؛ اما حركت به سمت عدالت اجتماعى متوقف نشد و ادامه پيدا كرد و روزبه‌روز شديدتر شده است. امروز حركت به سمت عدالت اجتماعى از سالهاى قبل هم بيشتر است، از دوره‌هاى قبل هم بيشتر است.
خطبه‌های نماز جمعه تهران + ترجمه خطبه عربی1389/11/15
نقطه قوت | اعتبار بین‌المللی
بنده موافق نيستم با اين نظر كه امروز وضع ما از لحاظ بين‌المللى وضع منفى است؛ به هيچ وجه. گاهى اين مسئله در بعضى از اظهارات شنيده ميشود، گفته ميشود. نخير، امروز وضع ما از لحاظ بين‌المللى بسيار خوب است. امروز جمهورى اسلامى در فضاى سياست بين‌المللى، به عنوان يك كشور محترم، اثرگذار، معتبر و متنفذ در دنيا شناخته شده است. اين عزت بين‌المللى را كه ناشى از عوامل خاص خودش است – حضور مردم، ايستادگى مردم، شعارهاى روشن و واضح انقلاب در دست و زبان مردم و مسئولين – فلان حركت يك دولتى در يك گوشه‌ى دنيا كه حالا يك دهن‌كجى‌اى ميكند، يك حرفى ميزند، نميتواند خدشه‌دار كند. اين حركتها هميشه بوده. بعضى خيال ميكنند اگر امروز فلان دولت مستكبر، چه در اروپا، چه در غير اروپا، نسبت به جمهورى اسلامى يك حرفى ميزند، يك چيزى ميگويد، يك اظهارنظرى ميكند كه اهانت‌آميز به جمهورى اسلامى است، اين معنايش تنزل رتبه‌ى جمهورى اسلامى است؛ نه، اينها هر وقت توانستند، كردند. آن زمانى هم كه ما متأسفانه يك مقدارى در مقابل دشمن كوتاه مى‌آمديم، از اين كارها ميكردند. اينجور نيست كه ما حالا چون ايستادگى كرديم، چون استقامت به خرج داديم، بگوئيم اينها را سر لج آورديم؛ نه. يك روزى در خطابه‌هاى مسئولينمان مناقب آمريكا ذكر ميشد؛ همان روزها رئيس جمهور وقت آمريكا با سبكسرى تمام، ايران را به عنوان محور شرارت معرفى كرد!… ايستادگى جمهورى اسلامى، تصريح به شعارهاى انقلاب، تصريح به مبانى انقلاب، عزت ما را در دنيا بيشتر كرده است.
بيانات در ديدار مسئولان نظام جمهورى اسلامى ايران ۱۳۹۰/۰۵/۱۶
واقعا صحیح است